Dùng nấm làm sạch môi trường

Theo các nhà khoa học, nấm mỡ trắng nằm trong các loại nấm có khả năng sản sinh ra những loại enzyme làm phân rã lignin, một chất hữu cơ liên kết các tế bào, sợi và mạch tạo thành gỗ ở thực vật. Các enzyme này cũng phân hủy được nhiều chất khác. Trên cơ sở đó, các nhà nghiên cứu quyết định thử xem phần nấm thừa có thể loại bỏ chất bẩn trong nước hiệu quả tới đâu. Họ thêm vào nước 8 loại chất, bao gồm hóa chất diệt cỏ, caffeine và dược phẩm. Kết quả là phần nấm thừa có thể loại bỏ đến mức tối đa 90% chất bẩn trong nước, tùy theo từng loại chất, trong khoảng thời gian 7 ngày.
"Cái hay của cách xử lý này là biến thứ có giá trị thấp trở nên đáng giá hơn" - bà Brigit van Brenk, một trong các nhà nghiên cứu của công trình trên, nhận xét với kênh CNBC. Hiện nay, phần lớn nấm thừa sau khi thu hoạch ở Hà Lan được chuyển sang Đức làm phân bón.
Một nghiên cứu khác mà bà Van Brenk tham gia và mới được công bố hồi tháng 5 chỉ ra phần nấm thừa này còn góp phần "tẩy" được cả chất nhuộm trong may mặc. Mở rộng ra xa hơn, tại Nam Mỹ, nấm được dùng để dọn sạch các vết dầu loang trong rừng rậm Amazon. Người dân ở hạt Sonoma, bang California - Mỹ còn dùng nấm bào ngư để xử lý chất độc trong môi trường sau các vụ cháy rừng. Tại New Zealand, các nhà nghiên cứu thử nghiệm dùng nấm để "lọc" đất bị nhiễm thuốc trừ sâu PCP.

Một cơ sở trồng nấm của Công ty Oakfield Champignons (Hà Lan). Ảnh: AGRI4AFRICA.COM
Với những ví dụ khả quan như vậy, tại sao người ta chưa ứng dụng nấm rộng rãi hơn trong làm sạch môi trường? Câu trả lời, theo bà Diane Purchase - giáo sư về công nghệ sinh học môi trường của Trường ĐH Middlesex (Anh), là do "thiếu đầu tư cho những thử nghiệm lớn". Ngoài ra còn do "thiếu kết nối giữa rất nhiều nghiên cứu về nội dung này trên thế giới" - theo chuyên gia Micaela Mafla Endara của Trường ĐH Lund (Thụy Điển). Bản thân chuyên gia Endara từng tham gia một nghiên cứu, được công bố hồi năm ngoái, về "công dụng khử vi nhựa trong đất" của nấm.
Theo kênh CNBC, hiện đã có một số doanh nghiệp khởi nghiệp bắt tay vào khai thác sức mạnh phân hủy của nấm, từ đó cung cấp các giải pháp loại bỏ chất thải. Công ty Mycocicle (Mỹ) đang dùng nấm để khử chất độc trong chất thải công nghiệp, sau đó biến chúng thành các nguyên liệu thô carbon thấp. Tại Thụy Điển, Công ty MycoMine dùng nấm để phân hủy chất gây ô nhiễm sinh ra trong sinh khối, sau đó sử dụng sinh khối làm nguồn năng lượng tái tạo. Nền tảng dữ liệu toàn cầu Dealroom thống kê trong vòng 5 năm gần đây đã có khoảng 2,5 tỉ USD được đầu tư cho 139 công ty khởi nghiệp liên quan đến ứng dụng nấm. Đóng gói và dệt may là 2 trong số nhiều lĩnh vực mà các công ty mảng này đang tập trung nghiên cứu để cho ra sản phẩm phù hợp.