Người Quan Sát
Người nghèo trong vũ trụ !
- Tham gia
- 4/5/24
- Bài viết
- 161,458
Trong thời gian gần đây, câu chuyện quản lý vàng lại tiếp tục trở nên nóng hơn bao giờ hết khi thị trường tiếp tục có những diễn biến mới. Nhiều chuyên gia hiến kế việc đánh thuế vàng để có thể hạn chế đầu cơ, giúp bình ổn thị trường. Tuy nhiên, từ góc độ một chuyên gia thuế, ông Nguyễn Văn Phụng, UVBCH Trung ương Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA), nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) đưa ra góc nhìn khác. Theo đó, ông Phụng cho rằng lâu nay, chúng ta coi công cụ thuế như một chìa khóa vạn năng có thể mở được tất cả các cánh cửa. Tuy nhiên, không phải vậy.
Chuyên gia khuyến nghị cân nhắc khi đánh thuế giao dịch vàng. Ảnh minh họa: CTV.
Vì những sắc thuế đang áp dụng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh và mua bán vàng hiện nay ông Phụng thông tin 2 vấn đề. Một là, vàng ngoại hối do Ngân hàng Nhà nước quản lý, Nhà nước độc quyền nhập khẩu, với mục đích để Ngân hàng Trung ương dự trữ vàng cho quốc gia, cho nền kinh tế. Như vậy, vàng nguyên liệu do Nhà nước nhập về dự trữ, phục vụ chính sách ngoại hối thì không đánh thuế. Vàng loại này cũng không chịu thuế giá trị gia tăng. Hai là, vàng trang sức, do vàng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nên thuế nhập khẩu vàng thấp, còn thuế giá trị gia tăng áp dụng cho vàng trang sức giống hàng hóa thông thường, mức thuế giá trị gia tăng 10% khi nhập khẩu.
Về quản lý thuế đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh theo quy định hiện hành, ông Phụng cho biết với các cơ sở kinh doanh vàng, họ sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp. Cụ thể, Luật Thuế giá trị gia tăng hiện quy định đánh thuế giá trị gia tăng vào giá trị tăng thêm do hoạt động sản xuất kinh doanh, chế tác vàng, với thuế suất 10% nhân với chênh lệch giữa giá bán trừ đi giá mua. Nếu doanh nghiệp kinh doanh có lợi nhuận sẽ phải đóng thêm thuế thu nhập doanh nghiệp 20%. Riêng với hộ kinh doanh, nếu theo diện nộp thuế khoán thì hội đồng tư vấn thuế, xã, phường cùng chính quyền địa phương sẽ xác định mức doanh thu khoán để ấn định mức thuế khoán. Với hộ kinh doanh theo diện kê khai thì cần đầy đủ chứng từ, hóa đơn và kê khai thuế như doanh nghiệp và nộp thuế bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân với hoạt động kinh doanh và thuế giá trị gia tăng.
"Tôi cho rằng cách quản lý như vậy là tốt và minh bạch, doanh nghiệp rõ ràng, hộ kinh doanh rõ ràng. Chỉ có điều, hiện nay với những hộ kinh doanh nhỏ, mức doanh thu khoán có thể đâu đó còn có vấn đề, doanh thu có thể chưa đúng, chưa sát tại một vài thời điểm", ông Phụng phân tích.
Tuy nhiên, hiện ngành thuế đang đẩy mạnh việc sử dụng hóa đơn điện tử, kết nối giữa người mua, người bán và với cơ quan thuế. Khi đó, cơ quan thuế sẽ có thông tin, dữ liệu để quản lý thuế tốt hơn và thu thuế theo đúng quy định pháp luật. Với người dân, theo ông Nguyễn Văn Phụng, họ sở hữu vàng như một loại tài sản cá nhân. Thói quen tích trữ vàng, mua vàng làm của hồi môn cho đám cưới đã trở thành tập quán của người dân, đó là nhu cầu chính đáng. Người dân đem bán vàng cho các cơ sở kinh doanh thu mua, chuyển đổi thành tiền thì không bị đánh thuế.
Đồng quan điểm, ông Phạm Xuân Hoè, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước), cho rằng người dân mua vàng về để tích trữ bằng thu nhập của mình, họ đã làm việc và phải nộp thuế rất nhiều lần. Chính sách thuế với vàng như Quốc hội quy định và Bộ Tài chính tham mưu là hoàn toàn đầy đủ. "Bây giờ mua vàng để tích trữ, sao lại còn đánh thuế trên tổng giá trị mua vàng? Doanh nghiệp kinh doanh nhập vàng nguyên liệu và chế tác ra vàng SJC, đã nộp 10% thuế giá trị gia tăng cho Chính phủ. Người dân mua về tích trữ, đây là tài sản cá nhân gây thuế chồng thuế. Chúng ta phải phân tích cặn kẽ", ông Hoè đặt vấn đề.
Chuyên gia khuyến nghị cân nhắc khi đánh thuế giao dịch vàng.
Bổ sung thêm, ông Nguyễn Văn Phụng cho rằng mục đích để chống vàng hóa nền kinh tế, để người dân bỏ tiền ra lưu thông là rất tốt nhưng đánh thuế phải dựa trên cơ sở kinh tế và phải từ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đại diện VAA nhấn mạnh dù áp dụng chính sách nào đi chăng nữa cũng cần có cái nhìn toàn cảnh và phải xem xét đến lợi ích của 100 triệu dân, điều đó cần đặt lên đầu tiên. "Chính sách được đưa vào phải giúp sản xuất kinh doanh thuận lợi, tạo ra dòng chảy tài chính và nguồn lực cho nền kinh tế, chứ không phải bổ sung thêm sắc thuế mới, chính sách thuế mới lại khiến người dân tiếp tục ôm tiền đi mua vàng để dự trữ - ông Phụng phân tích.
Chia sẻ từ góc độ pháp luật, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho biết trên thế giới, các quốc gia khác từ lâu đã hình thành thị trường vàng thông qua các sàn giao dịch vàng. Từ đó các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thuế thực hiện các hoạt động thu thuế thông qua các giao dịch trên các sàn bao gồm cả sàn vật chất và vàng trạng thái. Riêng ở các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á hay Trung Quốc, họ đều đánh phần thuế giá trị gia tăng ở phần tăng thêm giống như ở Việt Nam. Bên cạnh đó, với những nhà đầu tư cá nhân có thu nhập cũng sẽ đánh thuế thu nhập cá nhân giống Việt Nam.
"Như vậy, có sự tương đồng giữa việc áp dụng các mức thuế giữa Việt Nam với các nước khác trên thế giới. Thuế chỉ một trong số các công cụ để thúc đẩy hoặc quản lý hoặc thực hiện chính sách quản lý vàng. Không thể coi thuế là một công cụ vạn năng để quản lý thị trường hay sàn vàng được", Luật sư Hà nhận định.
Chuyên gia khuyến nghị cân nhắc khi đánh thuế giao dịch vàng. Ảnh minh họa: CTV.
Vì những sắc thuế đang áp dụng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh và mua bán vàng hiện nay ông Phụng thông tin 2 vấn đề. Một là, vàng ngoại hối do Ngân hàng Nhà nước quản lý, Nhà nước độc quyền nhập khẩu, với mục đích để Ngân hàng Trung ương dự trữ vàng cho quốc gia, cho nền kinh tế. Như vậy, vàng nguyên liệu do Nhà nước nhập về dự trữ, phục vụ chính sách ngoại hối thì không đánh thuế. Vàng loại này cũng không chịu thuế giá trị gia tăng. Hai là, vàng trang sức, do vàng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nên thuế nhập khẩu vàng thấp, còn thuế giá trị gia tăng áp dụng cho vàng trang sức giống hàng hóa thông thường, mức thuế giá trị gia tăng 10% khi nhập khẩu.
Về quản lý thuế đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh theo quy định hiện hành, ông Phụng cho biết với các cơ sở kinh doanh vàng, họ sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp. Cụ thể, Luật Thuế giá trị gia tăng hiện quy định đánh thuế giá trị gia tăng vào giá trị tăng thêm do hoạt động sản xuất kinh doanh, chế tác vàng, với thuế suất 10% nhân với chênh lệch giữa giá bán trừ đi giá mua. Nếu doanh nghiệp kinh doanh có lợi nhuận sẽ phải đóng thêm thuế thu nhập doanh nghiệp 20%. Riêng với hộ kinh doanh, nếu theo diện nộp thuế khoán thì hội đồng tư vấn thuế, xã, phường cùng chính quyền địa phương sẽ xác định mức doanh thu khoán để ấn định mức thuế khoán. Với hộ kinh doanh theo diện kê khai thì cần đầy đủ chứng từ, hóa đơn và kê khai thuế như doanh nghiệp và nộp thuế bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân với hoạt động kinh doanh và thuế giá trị gia tăng.
"Tôi cho rằng cách quản lý như vậy là tốt và minh bạch, doanh nghiệp rõ ràng, hộ kinh doanh rõ ràng. Chỉ có điều, hiện nay với những hộ kinh doanh nhỏ, mức doanh thu khoán có thể đâu đó còn có vấn đề, doanh thu có thể chưa đúng, chưa sát tại một vài thời điểm", ông Phụng phân tích.
Tuy nhiên, hiện ngành thuế đang đẩy mạnh việc sử dụng hóa đơn điện tử, kết nối giữa người mua, người bán và với cơ quan thuế. Khi đó, cơ quan thuế sẽ có thông tin, dữ liệu để quản lý thuế tốt hơn và thu thuế theo đúng quy định pháp luật. Với người dân, theo ông Nguyễn Văn Phụng, họ sở hữu vàng như một loại tài sản cá nhân. Thói quen tích trữ vàng, mua vàng làm của hồi môn cho đám cưới đã trở thành tập quán của người dân, đó là nhu cầu chính đáng. Người dân đem bán vàng cho các cơ sở kinh doanh thu mua, chuyển đổi thành tiền thì không bị đánh thuế.
Đồng quan điểm, ông Phạm Xuân Hoè, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước), cho rằng người dân mua vàng về để tích trữ bằng thu nhập của mình, họ đã làm việc và phải nộp thuế rất nhiều lần. Chính sách thuế với vàng như Quốc hội quy định và Bộ Tài chính tham mưu là hoàn toàn đầy đủ. "Bây giờ mua vàng để tích trữ, sao lại còn đánh thuế trên tổng giá trị mua vàng? Doanh nghiệp kinh doanh nhập vàng nguyên liệu và chế tác ra vàng SJC, đã nộp 10% thuế giá trị gia tăng cho Chính phủ. Người dân mua về tích trữ, đây là tài sản cá nhân gây thuế chồng thuế. Chúng ta phải phân tích cặn kẽ", ông Hoè đặt vấn đề.
Chuyên gia khuyến nghị cân nhắc khi đánh thuế giao dịch vàng.
Bổ sung thêm, ông Nguyễn Văn Phụng cho rằng mục đích để chống vàng hóa nền kinh tế, để người dân bỏ tiền ra lưu thông là rất tốt nhưng đánh thuế phải dựa trên cơ sở kinh tế và phải từ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đại diện VAA nhấn mạnh dù áp dụng chính sách nào đi chăng nữa cũng cần có cái nhìn toàn cảnh và phải xem xét đến lợi ích của 100 triệu dân, điều đó cần đặt lên đầu tiên. "Chính sách được đưa vào phải giúp sản xuất kinh doanh thuận lợi, tạo ra dòng chảy tài chính và nguồn lực cho nền kinh tế, chứ không phải bổ sung thêm sắc thuế mới, chính sách thuế mới lại khiến người dân tiếp tục ôm tiền đi mua vàng để dự trữ - ông Phụng phân tích.
Chia sẻ từ góc độ pháp luật, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho biết trên thế giới, các quốc gia khác từ lâu đã hình thành thị trường vàng thông qua các sàn giao dịch vàng. Từ đó các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thuế thực hiện các hoạt động thu thuế thông qua các giao dịch trên các sàn bao gồm cả sàn vật chất và vàng trạng thái. Riêng ở các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á hay Trung Quốc, họ đều đánh phần thuế giá trị gia tăng ở phần tăng thêm giống như ở Việt Nam. Bên cạnh đó, với những nhà đầu tư cá nhân có thu nhập cũng sẽ đánh thuế thu nhập cá nhân giống Việt Nam.
"Như vậy, có sự tương đồng giữa việc áp dụng các mức thuế giữa Việt Nam với các nước khác trên thế giới. Thuế chỉ một trong số các công cụ để thúc đẩy hoặc quản lý hoặc thực hiện chính sách quản lý vàng. Không thể coi thuế là một công cụ vạn năng để quản lý thị trường hay sàn vàng được", Luật sư Hà nhận định.
