Nơm bắt cá, chiếu quạt lên sân khấu ballet Việt

Dó là chương trình kết hợp văn hóa Việt Nam với nghệ thuật cổ điển châu Âu
Vở diễn Dó ra mắt vào trung tuần tháng 5.2024, là câu chuyện về đời sống thường nhật và dân dã Việt Nam dưới sự dàn dựng của tổng đạo diễn Hương Na Trần, biên đạo Phan Lương và biên đạo Vũ Ngọc Khải. Tác phẩm được đánh giá là một bản giao hưởng sống động với những bước nhảy đầy cảm xúc trên nền nhạc Four Season (Bốn mùa) có tuổi đời 300 năm của nhà soạn nhạc người Ý.
Đạo diễn Hương Na Trần cho biết Dó không phải chương trình đầu tiên kết hợp văn hóa Việt Nam với nghệ thuật cổ điển châu Âu nên áp lực của ê kíp là mang đến làn gió mới so với các tác phẩm từng ra mắt. Nữ đạo diễn cho rằng nếu dùng nhạc dân tộc Việt Nam làm nền, vở diễn sẽ mang cảm giác thuần Việt cho khán giả. Thay vào đó, ê kíp lựa chọn thử thách với một tác phẩm giao hưởng kinh điển châu Âu.

18 nghệ sĩ trình diễn đều là vũ công ballet chuyên nghiệp. Họ tuân thủ các nguyên tắc biểu diễn của ballet, nhưng trang phục, đạo cụ và hình ảnh mô phỏng trên sân khấu mang dấu ấn văn hóa Việt Nam
Trong 50 phút trình diễn, những hình ảnh vốn đã quen thuộc với khán giả như mành tre, chiếu, quạt… xuất hiện, để lại cảm xúc cho người xem. Dó mở màn bằng hình ảnh nơm bắt cá. Đạo diễn cho rằng hình ảnh cái nơm khá giống với tùng váy của quý tộc châu Âu cách đây ba thế kỷ. Trên sân khấu, các nghệ sĩ tái hiện hình ảnh những người phụ nữ tảo tần bắt tôm, bắt cá nuôi gia đình. Sau đó, cái nơm được biến tấu thành mũ đội đầu che mưa che nắng cho người nông dân. Có lúc, nơm được úp ngược lại, trở thành hình ảnh giống như vương miện của hoàng đế, ám chỉ vụ mùa thành công.

Ba nghệ sĩ đứng sau thành công của vở Dó
Theo nhãn quan của công chúng Việt Nam lâu nay, ballet là môn nghệ thuật tinh hoa, hàn lâm và khó cảm thụ. Đạo diễn Hương Na Trần không phủ nhận chị có phần lo ngại về sự e dè của khán giả khi tiếp cận thông tin về Dó. Tuy nhiên, chị không lo sợ tác phẩm không thể đến được với khán giả đại chúng. Đạo diễn cho hay ballet là chất liệu chính của Dó, vở diễn còn kết hợp nhiều yếu tố cách tân để trở nên đương đại, không thách thức sự hiểu và cảm thụ của người xem.
Tại buổi diễn đầu tiên ở Nhà hát Lớn Hà Nội hôm 10.5, đạo diễn tự hào khi Dó được các chính khách châu Âu và giới mộ điệu Việt Nam đón nhận. Chia sẻ với chúng tôi, đạo diễn Hương Na Trần cho biết thông qua tác phẩm Dó, cô hy vọng khán giả tiếp cận nghệ thuật kinh điển bởi tâm thế thoải mái hơn, không còn ngại ngùng như trước.
Nói về quan điểm “ballet kén người xem”, đạo diễn Hương Na Trần thẳng thắn: “Nói không lo ngại là không đúng, nhưng tôi không sợ. Quan điểm của tôi là hành động và tôi đã chứng minh bằng việc khán giả đầy khán phòng. Điều ngạc nhiên là có nhiều bạn trẻ thưởng thức ballet”. Vở diễn sẽ ra mắt khán giả TP.HCM từ ngày 5 - 6.6, đến Quảng Ninh, Hải Phòng vào tháng 8, sau đó sẽ công diễn châu Âu.